wydarzenia

60 + 40 = Sto lat!

Emocje jeszcze długo będą opadały a rozmowy na tematy, które wynikły podczas konferencji, długo będą się toczyć. Obchody jubileuszu z okazji 60-lecia istnienia Muzeum i 40-lecia powstania skansenu odbywały się od 26 do 28 września 2019 r.

Rozpoczęto je dwudniową konferencją „Muzea na wolnym powietrzu. Antycypacje”, współorganizowaną wraz z Wydziałem Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego i Stowarzyszeniem Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce. Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl oraz Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.

Wykłady i prelekcje odbywały się 26 i 27 września w trzech częściach zatytułowanych: „Muzeum a jego misja – nauka czy park rozrywki”, „Muzeum a przemiany społeczno-kulturowe – katalizator rozwoju czy obciążenie” i „Muzeum w bliskim otoczeniu – korzyści czy kłopoty”. Tak referaty wprowadzające, jak prelekcje pozostałych panelistów bardzo szeroko obejmowały zaznaczone w tytułach problemy, wszystkie jednak kładły nacisk na pierwszy z dwóch proponowanych kierunków rozwoju muzeów na wolnym powietrzu. Przedstawiciele instytucji, którzy przybyli do Kolbuszowej z całego kraju sugerowali, że Muzeum miast czystej rozrywki powinno kłaść nacisk na edukację, że wobec przemian społeczno-kulturowych jest zwykle katalizatorem rozwoju, nie obciążeniem oraz że jego istnienie jest dla otoczenia ogromną korzyścią.

Prof. Jan Święch wspomniał z historii dobre wzorce łączenia środowiska akademickiego etnologów z codzienną pracą w skansenie oraz mówił o ogromnej potrzebie ścisłej współpracy tych światów współcześnie i w przyszłości. Dr hab. Katarzyna Barańska wskazała cały szereg zmian zachodzących w społeczeństwie i kulturze, które mają znaczenie dla funkcjonowania muzeów („wesołomiasteczkizacja” parków etnograficznych, wzrastająca mobilność rodzin, nowoplemiona jako przykład dla ludzi gromadzących się wokół muzeów regionalnych, technologia, sztuczna inteligencja, ekologia, zmiany klimatyczne) i tym samym poruszyła bardzo wiele realnych problemów, z którymi stykają się na co dzień pracownicy muzeów. Dr hab. Monika Murzyn-Kupisz opowiedziała o niezwykle misternej i gęstej sieci powiązań, w jakie wchodzi muzeum ze swoim otoczeniem. Zwróciła uwagę na to, że choć muzeum jest organizacją nienastawioną na osiąganie korzyści majątkowych, to jego obecność na danym terenie powoduje osiąganie korzyści przez inne podmioty, którym zleca usługi (firmy budowlane, konserwatorskie, transportowe, marketingowe itd.), wpływa na rynek sztuki, na kapitał ludzki oraz kapitał społeczny poprzez udostępnianie wiedzy i inicjowanie relacji międzyludzkich, pozyskuje dotacje zewnętrzne i środki grantowe, przyciąga również turystów, którzy korzystają nie tylko z usług muzeum, ale także stacji benzynowych, sklepów, restauracji w najbliższej okolicy… oraz na wiele innych bardzo korzystnych, owocnych powiązań między instytucją a jej otoczeniem.

Po każdej z sesji otwierano dyskusję, do której włączali się słuchacze – pracownicy skansenów, muzeów oraz instytucji kultury z całej Polski. Wzbogacali oni rozważania panelistów o przykłady z muzealnej codzienności, niejednokrotnie odpowiadając bardzo zdecydowanie i precyzyjnie na pytania zaznaczonew tytułach sesji.

Prócz słuchania wykładów i prelekcji uczestnicy konferencji mieli także okazję zwiedzić park etnograficzny. Obejrzeli wystawę jubileuszową „Piękno w pejzażu odbite”, przygotowywaną właśnie ekspozycję stałą poświęconą młynarstwu „Dawny przemysł wiejski. Siła wiatru i wody”, kościół z Rzochowa i zagrodę z Lipnicy. Uczestniczyli w pokazie tłoczenia oleju lnianego w olejarni z Brzyskiej Woli oraz próbowali go.

Natomiast 28 września uczestnicy konferencji wzięli udział w wycieczce po terenach dawnej Puszczy Sandomierskiej. Zwiedzili zabytkowy kościół pw. Najświętszej Maryi Panny w Krzeszowie, wystawę stałą w Centrum Wikliniarstwa w Rudniku nad Sanem oraz miasteczko Ulanów; wzięli także udział w spływie galarami – tradycyjnymi flisackimi łodziami.

Uroczystości jubileuszowe

27 września o 18.00 rozpoczęły się uroczystości jubileuszowe. Dyrektor Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej Jacek Bardan zrobił podsumowanie wydarzeń z ostatnich 10 lat, opowiadając o najważniejszych przedsięwzięciach pracowników instytucji w minionej dekadzie i jej osiągnięciach.

Chwilę potem odbyło się wręczenie odznaczeń państwowych. Postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej Medalem Złotym za Długoletnią Służbę odznaczeni zostali: Bogdan Bebło, Wojciech Dragan, Katarzyna Mańkowska i Maria Undziakiewicz. Aktu dekoracji dokonał dyrektor generalny Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie Marcin Zaborniak.

Następnie wręczono wyróżnienia honorowe. Decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego Odznaką Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” wyróżnieni zostali: Jolanta Dragan i Artur Plizga. Aktu dekoracji dokonał dyrektor generalny Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie Marcin Zaborniak.

Później odbyła się uroczystość wręczenia Medalu Gloria Artis. Decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” wyróżniony został Jacek Bardan. Aktu dekoracji dokonał dyrektor generalny Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie Marcin Zaborniak.

Po tych niezwykle podniosłych i wzruszających chwilach zaprezentowano pełną humoru serię slajdów (Janusz Radwański – słowo, Karolina Migurska – fotografie, Kapela Łola – muzyka) na temat dorocznej krzątaniny pracowników kolbuszowskiego Muzeum. Oficjalna część świętowania zakończyła się życzeniami składanymi na ręce dyrektora przez przybyłych gości, między innymi przez wicemarszałek Województwa Podkarpackiego Ewę Draus, starostę kolbuszowskiego Józefa Kardysia, przewodniczącego Rady Powiatu Mieczysława Burka, burmistrza Kolbuszowej Jana Zubę, przewodniczącego Rady Gminy Krzysztofa Wilka i prezesa Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce Jarosława Gałęzę. Przedstawiciele samorządu i instytucji kultury z całego kraju dostali w prezencie „Almanach Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej 2010-2019”, który został wydany specjalnie z okazji 60-lecia istnienia Muzeum i 40-lecia utworzenia skansenu.

Z tego wyjątkowego czasu świętowania pozostały zdjęcia przypominające przebieg i treść wydarzeń oraz prezentacja, którą można zobaczyć tutaj.