Zagroda z Markowej (Szylarów)
Zagroda rodziny Szylarów z Markowej jest bardzo dobrym przykładem charakterystycznego sposobu budowania wśród okolicznej ludności. Domy Markowian budowane były metodą przysłupową. Zrąb budynku (ściany) postawiony jest niezależnie od dachu. Więźba dachowa opiera się na potężnych słupach przyściennych i nie obciąża zrębu.
Przed domem zwraca uwagę bogaty ogródek ziołowy. Ostatni mieszkający tu gospodarz – Antoni Szylar – był znanym na całą okolicę zielarzem. Na tym poletku późną wiosną i latem można zauważyć między innymi bylicę (poprawia apetyt), boże drzewko (na wątrobę), majeranek (reguluje trawienie), rutę (odtruwa), odświeżającą miętę wykorzystywaną przy produkcji perfum, rumianek (przeciwzapalny i przeciwalergiczny), szałwię (przeciw nadmiernej potliwości i depresji) oraz – chyba najważniejszy – lubczyk. Z tej rośliny zielarze podobno potrafili sporządzić napar miłosny.
Przed domem zwraca uwagę bogaty ogródek ziołowy. Ostatni mieszkający tu gospodarz – Antoni Szylar – był znanym na całą okolicę zielarzem. Na tym poletku późną wiosną i latem można zauważyć między innymi bylicę (poprawia apetyt), boże drzewko (na wątrobę), majeranek (reguluje trawienie), rutę (odtruwa), odświeżającą miętę wykorzystywaną przy produkcji perfum, rumianek (przeciwzapalny i przeciwalergiczny), szałwię (przeciw nadmiernej potliwości i depresji) oraz – chyba najważniejszy – lubczyk. Z tej rośliny zielarze podobno potrafili sporządzić napar miłosny.
Aranżacja
Wnętrze chałupy Szylarów urządzone jest tak, jakby to był wigilijny wieczór. Stół jest zastawiony naczyniami. Cała rodzina podczas wieczerzy nabierała potrawy ze wspólnej misy. Swoje osobne miejsce ma bochen chleba na dzieży do zakwaszania i wyrabiania ciasta – by w nowym roku chleb był zawsze w obfitości. Pod stołem na snopku słomy leży siekierka. Metalowy przedmiot ułożony w Wigilię pod nogami posilających się członków rodziny miał zapewnić im krzepę, zdrowie i siłę. Sam snopek natomiast gwarantował urodzaj.
Zagroda
Na podwórzu znajdują się dwie ciekawe budowle. Pierwszą z nich jest wysoki spichlerz stojący na prawo od stodoły, tzw. sołek. Dwukondygnacyjny budynek z podmurówką chronił zbiory przed wilgocią i zepsuciem. Drugim ciekawym obiektem jest ośmioboczna szopa kieratowa. To budynek stawiany w najbogatszych gospodarstwach po to, by uchronić przed rdzą cenny, sprowadzany z Czech, Krakowa czy z Rzeszowa, żelazny kierat. Urządzenie kieratowe, dzięki przekładni ukrytej pod ciężką metalową pokrywą, dawało możliwość napędzania takich prostych urządzeń, jak np. młocarnia. Wprawiało się je w ruch siłą koni zaprzęgniętych do drewnianych dyszli umocowanych w kieracie. Dzięki zadaszeniu praca mogła odbywać się niezależnie od pogody.
W skład zagrody wchodzą:
chałupa z Markowej (przełom XVIII i XIX w.),
stajnia z Markowej (początek XX w.),
stodoła z Markowej (XIX w.),
spichlerz z Markowej (XIX w.),
maneż kieratowy (rekonstrukcja obiektu z XIX w.).
stajnia z Markowej (początek XX w.),
stodoła z Markowej (XIX w.),
spichlerz z Markowej (XIX w.),
maneż kieratowy (rekonstrukcja obiektu z XIX w.).
