Ogródki
Wbrew temu, co moglibyśmy sobie wyobrażać, w dawnych wiekach nie tylko szlachta i arystokracja mogła sobie pozwolić na luksus posiadania pięknego ogrodu.
Chłopskie przedogródki, zwane także ogródkami przedokiennymi, nie przypominały rozległych dworskich parków, czy modnych ogrodów włoskich, ale przecież pełniły te same funkcje: estetyczną i rekreacyjną. Co ciekawe, chłopskie przydomowe ogródki pojawiły się już w XIII w. Charakterystyczny był wówczas podział na cztery części: warzywnik, ogród zielarski, sad i gaj, w którym można było odpocząć w cieniu lip lub dębów.
Chłopskie przedogródki, zwane także ogródkami przedokiennymi, nie przypominały rozległych dworskich parków, czy modnych ogrodów włoskich, ale przecież pełniły te same funkcje: estetyczną i rekreacyjną. Co ciekawe, chłopskie przydomowe ogródki pojawiły się już w XIII w. Charakterystyczny był wówczas podział na cztery części: warzywnik, ogród zielarski, sad i gaj, w którym można było odpocząć w cieniu lip lub dębów.
I przyszło nowe...
Dopiero kilka wieków później pod wpływem wzorów dworskich i plebańskich zmienia się wiejski ogród. Zioła zostają wyparte przez kwiaty ozdobne, a warzywa uprawia się wraz z roślinami okopowymi w polu. Pojawiają się grządki i rabatki, a na nich kwiaty, które do dziś kojarzą nam się z rustykalnymi ogrodami: malwy, białe lilie, ostróżki i floksy. Przeważają rośliny jednoroczne, cieszące oczy swymi intensywnymi barwami jak nagietki, aksamitki, lwie paszcze, rudbekie i astry.
Zapach
Niezwykle istotnym elementem oprócz koloru był także zapach, stąd popularność rezedy, groszku pachnącego i piwonii. Z kwiatami dzielą grządki zioła o wszechstronnym zastosowaniu, takie jak mięta, rumianek, lubczyk i szałwia – w XIX w. można je już było uprawiać bez obaw o posądzenie o czary. Powszechne stają się także krzewy ozdobne – przede wszystkim jaśminowce i lilaki, dla których znajdowano miejsce na obrzeżach ogrodów, przy ścieżkach i płotach.
W skansenie
Jako nieodłączna część wiejskiego krajobrazu musiały się pojawić tego rodzaju ogródki także w naszym skansenie. Uważny turysta znajdzie tu wszystkie gatunki kwiatów i ziół popularnych w XIX w. i w okresie międzywojennym, zaś w zagrodzie józefińskiej, w ogrodzie plebańskim i szkolnym także dorodne warzywa.
11
zdjęć
